دنیا که در آن مرد خدا گل نه سرشت است
|
نامرد که ماییم چرا دل به سرشتیم
|
سعدى
از سخنان گذشته چنین به دست مى آید که دنیا جایگاه آزمایش انسان و ابزارى براى رسیدن او به زندگى جاوید و سعادتمندانه آخرت است و این هدف تنها چیزى است که به دنیا ارزش و اعتبار بخشیده و آن را از حالت پوچى بیرون مى آورد و بى تردید این هدف ، داراى ارزش و اهمیت فوق العاده و منحصر به فرد است ، زیرا تنها راه وصول انسان به رستگارى و نایل شدن او به سعادت و خوشبختى جاوید اخروى است . از این رو توجه به سلامت و امنیت راه نیز در خور اهمیت خواهد بود. بر این اساس ، انسان تا آن هنگام که در دنیا زیست مى نماید به ملاحظه طبیعت مادى خود ناگزیر است از آن براى نیازهاى خود بهره برگیرد، این بهره گیرى تا آنجا که نیاز باشد نه تنها ناپسند نیست ، بلکه براى تحصیل هدف اصلى زندگى دنیا، که توشه گرفتن براى آخرت است لازم و ضرورى مى نماید. در این باره نقل شده است :
روزى على علیه السلام در بصره شنید که یکى از یارانش به نام علاء بن زیاد حارثى در بستر بیمارى افتاده است ، امام علیه السلام به قصد عیادت او به خانه او رفت ، و آنگاه که خانه بزرگ و وسیع او را مشاهده نمود، چنین گفت :
ما کنت تصنع بسعة هذه الدار فى الدنیا و انت الیها فى الاءخرة کنت اءحوج ؟ و بلى ان شئت بلغت بها الاءخرة ، تقرى فیها الضیف ، و نصل فیها الرحم و تطلع منها الحقوق مطالعها فاذا اءنت قد بلغت به الاءخرة .
فقال له العلاء: یا امیر المؤ منین اءشکوا الیک اءخى عاصم بن زیاد، قال : و ماله ؟ قال : لبس العباء ة و تخلى من الدنیا، قال : على به ! فلما جاء، قال : یا عدى نفسه لقد استهام بک الخبیث ، اءما رحمت اءهلک و ولدک ؟ اءترى الله اءحل لک الطیبات و هو یکره اءن تاءخذها؟ اءنت اءهون على الله من ذلک !
تو با این خانه بزرگ و وسیع در دنیا چه مى کنى در حالى که تو به آن در سراى دیگر نیازمندى ترى ؟! آرى ، اگر بخواهى به وسیله آن ، از سراى دیگر بهره مند گردى در آن از مهمان پذیرایى و صله رحم نمایى و حقوقى را که دیگران بر تو دارند در جاى خود قرار بدهى در این صورت به وسیله این خانه به سراى آخرت نایل گردیده اى !
علاء به امام علیه السلام گفت : اى امیر مؤ منان ! از برادرم عاصم به نزد تو شکایت مى برم ! امام علیه السلام پرسید او را چه شده است ؟ علاء گفت : عبایى بر روى دوش خود افکنده و از دنیا بریده است ، امام علیه السلام فرمود: او را نزد من بیاورید! آنگاه که عاصم نزد امام علیه السلام حاضر گردید، امام علیه السلام به او فرمود:
اى دشمنک جان خود! شیطان پلید خواسته است تو را سرگردان نماید آیا به زن و فرزندت رحم ننمودى ؟ آیا اینگونه مى پندارى که خداوندى که نعمت هاى پاک دنیا را حلال گردانیده است ناپسند مى داند از اینکه تو از آنها بهره برگیرى ؟! تو پس تر از آن هستى که خداوند با تو چنین روا بدارد!
بنابراین ، بهره گیرى از دنیا و تلاش براى امرار معاش خود و خانواده به میزانى که نیازهاى طبیعى انسان تاءمین گردد نه تنها با زهد و تقوا ناسازگار نیست ، بلکه از ضروریات زندگى این دنیا است . از این رو در دعاى شریف کمیل مى خوانیم :
...و اءن توفر حظى من کل خیر اءنزلته اءو احسان فضلته اءو بر نشرته اءو رزق بسطته ...
... و از تو مى خواهم تا بهره ام را از هر خیرى که نازل فرموده اى و از هر احسانى که دیگران را به سبب آن برترى بخشیده اى و از هر کار نیکى که آن را بر روى زمین پراکنده نموده اى و از هر روزى یى که آن را در میان انسان ها گسترده نموده اى .. افزون و فراوان گردانى .
و نیز از او مى خواهیم :
قو على خدمتک جوارحى .
پروردگار! اندام هایم را براى خدمت به خودت نیرومند گردان !
کنونت که دست است کارى بکن
|
دگر کى برآرى تو دست از کفن
|
بتابد بسى ماه و پروین و هور
|
که سر بر ندارى زبالین گور
|
سعدى
